خارج کردن فایل‌های شکسته داخل دندان | راهنمای کامل، خطرات و روش‌های درمانی

شکستن فایل داخل ریشه دندان یکی از عوارض ناخواسته درمان ریشه (اندودنتیک) است که می‌تواند برای بیمار و دندانپزشک چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله جامع، به بررسی علل، روش‌های تشخیص و مهم‌تر از همه، راهکارهای خارج کردن فایل‌های شکسته داخل دندان می‌پردازیم.

در طول درمان ریشه، دندانپزشک از ابزارهای باریکی به نام فایل اندودنتیک برای تمیز کردن و شکل‌دهی به کانال ریشه استفاده می‌کند. گاهی اوقات به دلیل فشار بیش از حد، خم شدن، استفاده مکرر از فایل یا شکل غیرطبیعی کانال، این ابزار ممکن است درون ریشه بشکند و قسمتی از آن باقی بماند.

—

دلایل شایع شکست فایل داخل دندان عبارتند از:

استفاده بیش از حد یا مکرر از فایل‌های دستی یا روتاری

خمیدگی شدید یا تنگ بودن کانال ریشه

عدم روان‌سازی مناسب کانال با محلول شستشو

کیفیت پایین ابزارهای مورد استفاده

خطای تکنیکی دندانپزشک یا عدم رعایت اصول درمانی

—

عوارض باقی ماندن فایل شکسته در دندان

اگر فایل شکسته در ناحیه‌ای قرار گیرد که مانع تمیز شدن و پرکردن کامل کانال ریشه شود، ممکن است به مرور زمان باعث عفونت، درد، و شکست درمان ریشه شود. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

ایجاد آبسه یا گرانولومای ریشه

درد و التهاب مداوم

شکست درمان ریشه و نیاز به درمان مجدد یا جراحی اپیکو

در نهایت، احتمال کشیدن دندان

—

خیر، تصمیم به خارج کردن فایل شکسته بستگی به عوامل متعددی دارد:

موقعیت فایل در داخل کانال (یک سوم ابتدایی، میانی یا انتهایی ریشه)

وجود یا عدم وجود عفونت

توانایی دندانپزشک در عبور از فایل و ادامه درمان

امکانات و تجهیزات موجود در کلینیک

در برخی موارد، اگر فایل در ناحیه پایانی ریشه گیر کرده و بدون نشانه بالینی یا رادیوگرافی عفونت باشد، ممکن است فقط کنترل و پیگیری کافی باشد.

—

1. استفاده از میکروسکوپ دندانپزشکی

استفاده از میکروسکوپ اپتیکال، دقت درمان را افزایش داده و امکان دید مستقیم به فایل شکسته را فراهم می‌کند. این روش یکی از موثرترین تکنیک‌ها برای خارج کردن فایل شکسته در کانال‌های قابل دسترس است.

2. اولتراسونیک (Ultrasonic)

استفاده از نوک‌های التراسونیک با ارتعاشات دقیق، می‌تواند فایل گیر افتاده را شل کند و از محل خارج نماید. این روش در ترکیب با میکروسکوپ نتایج موفقیت‌آمیزی دارد.

3. مجموعه ابزارهای Retrieval (مانند IRS یا Masserann Kit)

این ابزارها برای گرفتن و بیرون کشیدن فایل شکسته طراحی شده‌اند. استفاده از آن‌ها نیاز به مهارت و دید دقیق دارد، زیرا ممکن است باعث برداشت بیش از حد بافت دندانی شود.

4. جراحی آپیکو (Apicoectomy)

در شرایطی که فایل در انتهای ریشه قرار گرفته و خروج از طریق تاج غیرممکن باشد، ممکن است نیاز به جراحی آپیکو یا قطع انتهای ریشه باشد تا فایل از سمت انتهای ریشه خارج شود.

—

درصد موفقیت در خارج کردن فایل شکسته

موفقیت این درمان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:

محل فایل در کانال (هرچه نزدیک‌تر به تاج، احتمال موفقیت بیشتر)

نوع فایل (دستی یا روتاری، نیکل-تیتانیوم یا استیل)

تجربه و مهارت دندانپزشک

در دسترس بودن تجهیزات پیشرفته

برخی مطالعات موفقیت بین 50 تا 90 درصد را برای فایل‌های شکسته گزارش کرده‌اند، به‌ویژه اگر ابزار در یک‌سوم کرونال یا میانی گیر کرده باشد.

—

پیشگیری از شکستن فایل در درمان ریشه

استفاده از فایل‌های با کیفیت بالا و استاندارد

روان‌سازی کانال با محلول شستشو و EDTA

تعویض به‌موقع فایل‌های فرسوده

رعایت تکنیک‌های درست اندو

عدم اعمال نیروی بیش از حد

—

شکستن فایل داخل دندان اتفاقی ناخوشایند اما قابل مدیریت است. اگرچه پیشگیری همیشه بهترین راه‌حل است، اما در صورت بروز این مشکل، مراجعه به دندانپزشک متخصص ریشه با تجربه و مجهز به ابزارهای پیشرفته، می‌تواند احتمال موفقیت درمان را افزایش دهد.